Το Νομικό Πλαίσιο για την Αδειοδότηση Κεραιών

Νομικό Πλαίσιο

Η αδειοδότηση των κατασκευών κεραιών στην ξηρά διέπεται από τις ακόλουθες διατάξεις νόμων και διοικητικών αποφάσεων:

  • Άρθρα 20 – 38 (Μέρος Α΄ του Κεφαλαίου ΙΑ΄) τουΝ. 4635/2019 «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 167/Α/30-10-2019).
  • Ν. 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 209/Α/21-09-2011).
  • Απόφαση ΕΕΤΤ ΑΠ 919/26/16-12-2019 «Κανονισµός Αδειών Κατασκευών Κεραιών στην Ξηρά» (ΦΕΚ 4872/Β/30-12-2019).
  • Απόφαση ΕΕΤΤ ΑΠ 919/24/16-12-2019 «Κανονισμός Λειτουργίας του Συστήματος Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτήσεων Κατασκευών Κεραιών» (ΦΕΚ 5047/Β/31-12-2019).
  • ΚΥΑ υπ’ αρ. οικ. 174610/01-09-2014«Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 12ης ομάδας «Ειδικά Έργα και Δραστηριότητες», α/α 6 «Σταθμοί Βάσης Κινητής και Ασύρματης Σταθερής Τηλεφωνίας», του παραρτήματος ΧΙΙ της Υ.Α. 1958/2012 (Β ́ 21), όπως εκάστοτε ισχύει» (ΦΕΚ 2498/Β/19.09.2014).
  • ΚΥΑ υπ’ αρ. 27217/505/4-6-2013 «Εγκαταστάσεις Κατασκευών Κεραιών Χαμηλής Ηλεκτρομαγνητικής Περιβαλλοντικής Όχλησης, εξαιρούμενες από την αδειοδότηση σύμφωνα με την παρ. 23 του άρθρου 30 του Ν. 4070/2012» (ΦΕΚ 1442/Β/14-6-2013).

Καθεστώς Αδειοδότησης

Σύμφωνα με το ως άνω νομικό πλαίσιο η ΕΕΤΤ καθίσταται αδειοδοτούσα αρχή μίας στάσης («one-stop-shop») για την εγκατάσταση κεραιών, ενώ η υποβολή των σχετικών αιτήσεων και συνοδευτικών φακέλων λαμβάνει χώρα αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτήσεων («ΣΗΛΥΑ»).

Επιπρόσθετα, το ισχύον νομικό πλαίσιο εγκαθιδρύει μία σε σημαντικό βαθμό απλοποιημένη διαδικασία αδειοδότησης κατασκευών κεραιών σε σχέση με την προϋφιστάμενη νομοθεσία ως εξής:

  • Για τη χορήγηση άδειας κατασκευής κεραίας δεν αποτελεί προϋπόθεση η πρότερη χορήγηση πολεοδομικής έγκρισης.
  • Οι συναρμόδιες με την ΕΕΤΤ διοικητικές αρχές (ενδεικτικά η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ),οι αρχαιολογικές αρχές, το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας (ΓΕΑ) καιη Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) έχουν προθεσμία τριών (3) μηνών για την έκδοση ή μη σύμφωνης γνώμης ως προς την τελική έγκριση της άδειας.
  • Για την περιβαλλοντική αδειοδότηση κατασκευής κεραίας στην πλειοψηφία των σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας απαιτείται μόνο δήλωση υπαγωγής σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις («ΠΠΔ») και όχι Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων («ΑΕΠΟ»).
  • Για τις περισσότερες περιπτώσεις τροποποίησης κατασκευών κεραιών, δηλαδή όσες δεν συνεπάγονται αλλαγές στο δομικό μέρος της κατασκευής ή σε όσες οι αλλαγές του δομικού μέρους υπάγονται σε ΠΠΔ και το ύψος της κατασκευής παραμένει μικρότερο από 15 μέτρα, αν εδράζεται επί εδάφους, και μικρότερο από 10 μέτρα, αν εδράζεται επί κτηρίου, ισχύει απλοποιημένη διαδικασία τροποποίησης της σχετικής άδειας.

Μετά τη χορήγηση άδειας κατασκευής κεραίας από την ΕΕΤΤ εκδίδεται κατόπιν αίτησης εξουσιοδοτημένου μηχανικού και αυτοψίας ελεγκτή δόμησης πολεοδομική έγκριση μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος e-Άδειες, που προβλέπεται να διασυνδεθεί με το ΣΗΛΥΑ. Η πολεοδομική έγκριση εκδίδεται αυτομάτως, εφόσον υφίσταται αίτηση εξουσιοδοτημένου μηχανικού και αυτοψία ελεγκτή δόμησης.

Περαιτέρω, εξαιρούνται από την διαδικασία αδειοδότησης κατασκευών κεραιών χαμηλής ηλεκτρομαγνητικής περιβαλλοντικής όχλησης («ΕΚΚΧΟ»), που πληρούν τις προϋποθέσεις της σχετικής ΚΥΑ. Για τις τελευταίες απαιτείται υποβολή δήλωσης προς την ΕΕΤΤ μέσω του ΣΗΛΥΑ.

Υπαγωγή στον Ν. 4635/2019

Η υπαγωγή στον Ν. 4635/2019 των υφιστάμενων κατασκευών κεραιών ήδη κατά την έναρξη ισχύος του (o Ν. 4635/2019 τέθηκε σε ισχύ την 30η Οκτωβρίου 2019) λαμβάνει χώρα, εφόσον πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις (άρθρο 34 του Ν. 4635/2019):

  • Βρίσκεται σε ισχύ άδεια κατασκευής σύμφωνα με το προϊσχύσαν δίκαιο, και
  • Εκδίδεται διοικητική πράξη έγκρισης δομικών κατασκευών κεραίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 23 του Ν. 4635/2019.

Αν μία κατασκευή κεραιών έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί κατά παρέκκλιση άδειας με βάση την προϊσχύουσα νομοθεσία, ο κάτοχός της υποχρεούται μέσα σε προθεσμία τεσσάρων (4) μηνών από την έναρξη ισχύος του Ν. 4635/2019:

  • να καταβάλει πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ στην ΕΕΤΤ,
  • να υποβάλει αίτημα τροποποίησης της άδειας κατασκευής κεραίας ή δήλωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28 του Ν. 4635/2019,
  • να διακόψει τη λειτουργία των συχνοτήτων που δεν καλύπτονται από υφιστάμενη γνωμοδότηση της ΕΕΑΕ, μέχρι να εκδοθεί θετική γνωμάτευση της ΕΕΤΤ επί νέας μελέτης ραδιοεκπομπών, και
  • να καταβάλει στην ΕΕΑ μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή της αίτησης ή της δήλωσης, ποσό ύψους διακοσίων πενήντα (250) ευρώ για τη διενέργεια σχετικού ελέγχου (αυτοψία και επί τόπου μέτρηση),

Αν μία κατασκευή κεραίας δεν διαθέτει άδεια με βάση την προϊσχύουσα νομοθεσία, αλλά έχει υποβληθεί αίτηση στην ΕΕΤΤ πριν από την έναρξη ισχύος του Ν. 4635/2019, η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον έγκριση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), μελέτη ραδιοεκπομπών που έχει υποβληθεί στην ΕΕΑΕ ή γνώμη αυτής, κατάθεση ΜΠΕ ή, κατά περίπτωση, κατάθεση δήλωσης υπαγωγής στις ΠΠΔ, ο κάτοχος της κατασκευής κεραίας οφείλει, μέσα σε προθεσμία τεσσάρων (4) μηνών από την έναρξη ισχύος του Ν. 4635/2019:

  • να καταβάλει πρόστιμο ύψους τεσσάρων χιλιάδων (4.000) ευρώ στην ΕΕΤΤ,
  • να υποβάλει σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος αίτημα χορήγησης άδειας κατασκευής κεραίας,
  • εφόσον δεν έχει εκδοθεί γνωμοδότηση της ΕΕΑΕ για ορισμένες από τις εκπεμπόμενες συχνότητες, να διακόψει τη λειτουργία αυτών των συχνοτήτων μέχρι να εκδοθεί θετική γνωμοδότηση της ΕΕΑΕ επί μελέτης ραδιοεκπομπών για την εγκατεστημένη κατασκευή κεραίας ή και έγκριση της ΥΠΑ εφόσον απαιτείται, και
  • να καταβάλει στην ΕΕΑΕ, μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή της αίτησης, ποσό ύψους πεντακοσίων (500) ευρώ για τη διενέργεια σχετικού ελέγχου (αυτοψία και επί τόπου μέτρηση).

Οι ως άνω κατασκευές κεραιών, που δεν αδειοδοτούνται από την ΕΕΤΤ μέσα σε προθεσμία δεκαοκτώ (18) μηνών από την έναρξη ισχύος του Ν. 4635/2019, απομακρύνονται μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας. Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησής τους από την ΕΕΤΤ ή την απόρριψη της αιτούμενης άδειας ή την πάροδο της προθεσμίας των δεκαοκτώ (18) μηνών, αναστέλλεται η διαδικασία επιβολής κυρώσεων. Για τις κατασκευές κεραιών που αδειοδοτούνται από την ΕΕΤΤ δεν επιβάλλεται ούτε οφείλεται άλλο πρόστιμο πέραν του αναφερομένου στις παραπάνω περιπτώσεις.

Η Ρύθμιση των Ορίων Ακτινοβολίας των Κατασκευών Κεραιών

Στην Ελληνική νομοθεσία, τα νόμιμα όρια ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κεραιών προβλέπονται στην υπ’ αρ. 53571/3839/2000 κοινή υπουργική απόφαση με τίτλο «Μέτρα Προφύλαξης του Κοινού από τη Λειτουργία Κεραιών Εγκατεστημένων στην Ξηρά» (ΦΕΚ 1105/Β/06-09-2000)σε συνδυασμό με το άρθρο 35 του Ν. 4635/2019 (ΦΕΚ 167/Α/30-10-2019).

Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας («ΕΕΑΕ») είναι η αρμόδια διοικητική αρχή για την εποπτεία της τήρησης των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, έχοντας την εξουσία για τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων άρθρο 5 § 1 υπ’ αρ. 53571/ 3839/2000 ΚΥΑ ) και τη διεξαγωγή μετρήσεωναναφορικά με τις εκπομπές των κατασκευών κεραιών (. Στα πλαίσια αυτά, η ΕΕΑΕ είναι αρμόδια να εκδίδει σύμφωνη γνώμη προς την ΕΕΤΤ προκειμένου να χορηγηθεί η άδεια εγκατάστασης κεραίας. Η σύμφωνη γνώμη της ΕΕΑΕ εκδίδεται επί της μελέτης ραδιοεκπομπών, που υποβάλλεται από τον πάροχο και αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν χώροι γύρω από την κεραία ελεύθερα προσπελάσιμοι από τον γενικό πληθυσμό, στους οποίους τα όρια ασφαλούς έκθεσης υπερβαίνουν το εβδομήντα τοις εκατό (70%) των τιμών της ΚΥΑ (άρθρο 35 § 1 του Ν. 4635/2019). Δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση κατασκευής κεραίας κινητής τηλεφωνίας σε κτιριακές εγκαταστάσεις βρεφονηπιακών σταθμών, σχολείων, γηροκομείων και νοσοκομείων (άρθρο 35 § 8 του Ν. 4635/2019). Σε περίπτωση εγκατάστασης κατασκευής κεραίας σε απόσταση μέχρι 300 μέτρων από την περίμετρο κτιριακών εγκαταστάσεων βρεφονηπιακών σταθμών, σχολείων, γηροκομείων και νοσοκομείων, τα όρια έκθεσης του κοινού απαγορεύεται να υπερβαίνουν το 60% των νόμιμων ορίων ακτινοβολίας (άρθρο 35 § 3 του Ν. 4635/2019). Αντιθέτως, δεν απαιτείται η σύνταξη και η υποβολή μελέτης ραδιοεκπομπών για τους σταθμούς των οποίων η συνολική ενεργός ακτινοβολούμενη ισχύς όλων των καναλιών δεν υπερβαίνει τα εκατό (100) W (164 Weirp) για τις ζώνες συχνοτήτων πάνω από τριάντα (30) ΜΗz, καθώς και το ένα (1) kW για τις ζώνες συχνοτήτων κάτω από τριάντα (30) ΜΗz (άρθρο 35 § 4 του Ν. 4635/2019).

Η ΕΕΑΕ υποχρεούται να ελέγχει την τήρηση των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από κάθε κεραία (άρθρο 35 § 4 του Ν. 4635/2019):

α) αυτεπαγγέλτως και κατά τρόπο δειγματοληπτικό, ετησίως σε ποσοστό 20% τουλάχιστον των αδειοδοτημένων από την ΕΕΤΤ κεραιών που λειτουργούν εντός σχεδίου πόλεως.

β) κατόπιν αίτησης εκ μέρους της ΕΕΤΤ ή οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου, που έχει έννομο συμφέρον, εντός είκοσι εργάσιμων ημερών από την υποβολή του σχετικού αιτήματος. Στην περίπτωση αυτή, η ΕΕΑΕ υποχρεούται να γνωστοποιεί αμέσως τα αποτελέσματα του ελέγχου στον αιτούντα και στον κάτοχο της κατασκευής κεραίας.

Η αίτηση υποβάλλεται απευθείας στην ΕΕΑΕ και συνοδεύεται από την καταβολή σχετικού παραβόλου. Τα αποτελέσματα των ελέγχων ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δημοσιεύονται άμεσα στον ιστοχώρο της ΕΕΑΕ και συγκεντρωτικά ανά έτος. Οι κάτοχοι αδειοδοτημένων κεραιών προκαταβάλλουν στην ΕΕΑΕ ετήσιο τέλος ύψους διακοσίων είκοσι (220) ευρώ για την εγκατάσταση και λειτουργία κάθε κατασκευής κεραίας ως προς την τήρηση των ορίων ακτινοβολίας.

Επιπρόσθετα, για τον διαρκή έλεγχο της τήρησης των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και τη διασφάλιση της ελεύθερης επιγραμμικήςπρόσβασης του κοινού στη σχετική πληροφορίαβρίσκεται σε λειτουργία το Εθνικό Παρατηρητήριο Ηλεκτρομαγνητικών Πεδίων (ΕΠΗΠ) (Ο ιστότοπος του ΕΠΗΠ είναι διαθέσιμος στον ακόλουθο υπερσύνδεσμο: https://paratiritirioemf.eeae.gr/el/), που τροφοδοτείται από αποτελέσματα μετρήσεων ενός δίκτυο σταθερών και κινητών σταθμών μέτρησης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (άρθρο 35 § 4 του Ν. 4635/2019).

Αν η ΕΕΑΕ διαπιστώσει οποτεδήποτε ότι τα δηλωθέντα όρια ακτινοβολίας παρουσιάζουν διαφορές σε σχέση με την πραγματικότητα, χωρίς, ωστόσο, να υπερβαίνουν τα όρια ασφαλούς έκθεσης αυτού, όπως αυτά ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία, ενημερώνει άμεσα εγγράφως ή με τηλεομοιοτυπία ή μέσω ΣΗΛΥΑ την ΕΕΤΤ και τον κάτοχο της κατασκευής κεραίας. Η ΕΕΤΤ ενημερώνει άμεσα εγγράφως ή με τηλεομοιοτυπία ή μέσω ΣΗΛΥΑ τον κάτοχο της κατασκευής κεραίας να προβεί στην κατάθεση διορθωμένης μελέτης ραδιοεκπομπών εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την ειδοποίησή του και γνωστοποίησή της στην ΕΕΤΤ Η διορθωμένη μελέτη ραδιοεκπομπών κατατίθεται απευθείας στην ΕΕΑΕ και εξετάζεται κατά προτεραιότητα από αυτήν, η οποία εντός τριάντα (30) ημερών από την κατάθεσή της είτε εκδίδει γνωμάτευση είτε ενημερώνει τον πάροχο για την κατάθεση συμπληρωματικών στοιχείων. Αν παρέλθει άπρακτη η ανωτέρω προθεσμία των είκοσι (20) ημερών, από την κατάθεση της διορθωμένης μελέτης ο κάτοχος της κατασκευής κεραίας προβαίνει σε άμεση διακοπή λειτουργίας του τμήματος του υπαίτιου σταθμού και γνωστοποίησή της στην ΕΕΤΤ (άρθρο 35 § 6 του Ν. 4635/2019).

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του εκάστοτε αρμοδίου Υπουργού για τα θέματα της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) δύνανται να αναπροσαρμόζονται τα όρια έκθεσης του κοινού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, που έχουν καθοριστεί με την ΚΥΑ 53571/3839/1.9.2000 (άρθρο 35 § 2 του Ν. 4635/2019).

Συμπερασματικά, τα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, όπως ορίζονται στην Ελληνική νομοθεσία, είναι:

  • Σε γενικό επίπεδο κατά 30% χαμηλότερα από τα οριζόμενα στη Σύσταση 1999/519/ΕΚ.
  • Ειδικά στην περίπτωση εγκατάστασης κατασκευών κεραιών σε απόσταση έως 300 μέτρα από την περίμετρο κτιριακών εγκαταστάσεων βρεφονηπιακών σταθμών, σχολείων, γηροκομείων και νοσοκομείων κατά 40% χαμηλότερα από τα οριζόμενα στη Σύσταση 1999/519/ΕΚ.