Οι Αλλαγές του Ν. 4951/2022 στην Αδειοδοτική Διαδικασία Έργων ΑΠΕ

Οι Αλλαγές του Ν. 4951/2022 στην Αδειοδοτική Διαδικασία Έργων ΑΠΕ

Στις 4 Ιουλίου 2022 η Ελληνική Βουλή ψήφισε τον Ν. 4951/2022 με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της αδειοδοτικής διαδικασίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – Β΄ φάση, Αδειοδότηση παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, πλαίσιο ανάπτυξης Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών και ειδικότερες διατάξεις για την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 129/A/04-07-2022).

Ήδη, με τα άρθρα 106-109 του Ν. 4964/2022 ο Ν. 4951/2022 υπέστη επιμέρους νομοτεχνικές βελτιώσεις και τροποποίηση του άρθρου 138 αυτού αναφορικά με το ορόσημο ανακοίνωσης μηνιαίας βάσης των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας με αναφορά σε τυχόν εκπτώσεις.

Σκοπός και Αντικείμενο

Κατ’ επιταγή του άρθρου 16 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 «για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές», τα κράτη – μέλη της ΕΕ υποχρεώθηκαν να αναλάβουν νομοθετικές πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και τον περιορισμό του απώτατου χρόνου αδειοδότησής τους στα δύο έτη.

Στο πλαίσιο αυτό, ήδη με τον Ν. 4685/2020 τέθηκαν σε εφαρμογή διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό της Α’ φάσης της αδειοδότησης έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας («ΑΠΕ») και Συμπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης («ΣΗΘΥΑ»), ιδίως της αντικατάστασης της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε και Σ.Η.Θ.Υ.Α.

Σκοπός του νέου Ν. 4951/2022 είναι η απλοποίηση και επιτάχυνση της Β’ φάσης αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που εκκινεί από την υποβολή αίτησης ενώπιον του αρμόδιο Διαχειριστή για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης και ολοκληρώνεται με την έκδοση της Άδειας Λειτουργίας.

Επιπρόσθετα, ο νέος Νόμος θέτει το νομοθετικό πλαίσιο για την παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ρυθμίζει την ανάπτυξη έως δέκα (10) πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών.

Τέλος, με επιμέρους διατάξεις του Ν. 4951/2022 νομοθετούνται μέτρα για την ρύθμιση της αγοράς ενέργειας, ιδίως της αγοράς φυσικού αερίου, με σκοπό την συγκράτηση των τιμών χονδρικής και λιανικής στις αγορές αυτές.

Στάδια Αδειοδότησης Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Με το άρθρο 4 αυτού, ο Ν. 4951/2022 επανεπιβεβαιώνει σε γενικό επίπεδο και ως προς τη Β’ φάση εν μέρει τροποποιεί τα στάδια αδειοδότησης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ως εξής:

  • Δυνατότητα παροχής των γνωμοδοτήσεων που απαιτούνται για την περιβαλλοντική αδειοδότηση σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.
  • Έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας («ΡΑΕ»).
  • Έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων («ΑΕΠΟ») για έργα της κατηγορίας Α΄ ή υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα της κατηγορίας Β΄ ή βεβαίωση απαλλαγής από περιβαλλοντική αδειοδότηση για τα έργα που απαλλάσσονται βάσει του ν. 4014/2011, η οποία χορηγείται από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την υποβολή του αιτήματος. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας των είκοσι (20) ημερών από την υποβολή του σχετικού αιτήματος τεκμαίρεται αυτοδικαίως η απαλλαγή από την υποχρέωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, με την προσκόμιση από τον ενδιαφερόμενο του αριθμού πρωτοκόλλου του σχετικού αιτήματος (βλ. και άρθρο 3 § 6 του Ν. 4951/2022).
  • Έκδοση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή.
  • Έγκριση επέμβασης σε δάσος ή δασική έκταση, του άρθρου 45 του ν. 998/1979 (Α΄ 289), εφόσον απαιτείται και δεν είναι ενσωματωμένη στην απόφαση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, άλλως των αναγκαίων αδειών για την κτήση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου εγκατάστασης του έργου.
  • Αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
  • Έκδοση Άδειας Εγκατάστασης από τη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για έργα τα οποία κατατάσσονται στην κατηγορία περιβαλλοντικής κατάταξης Α1 ή από τις οικείες Διευθύνσεις Τεχνικού Ελέγχου των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για έργα, τα οποία κατατάσσονται, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για χορήγηση άδειας εγκατάστασης, στις Α2 και Β΄ κατηγορίες περιβαλλοντικής κατάταξης.
  • Κατάρτιση Σύμβασης Σύνδεσης με τον αρμόδιο Διαχειριστή, η οποία προβλέπει τις υποχρεώσεις των δύο (2) μερών για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης, την ηλέκτριση και σύνδεση στο Δίκτυο ή στο Σύστημα των εγκαταστάσεων του χρήστη, καθώς και κάθε άλλο θέμα που ορίζεται στους σχετικούς Κώδικες Διαχείρισης του Συστήματος ή του Δικτύου ή των ΜΔΝ.
  • Κατάρτιση Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης ή έκδοση Βεβαίωσης Απευθείας Συμμετοχής στην Αγορά.
  • Χορήγηση αδειών (συμπεριλαμβανομένων των οικοδομικών αδειών ή εγκρίσεων εργασιών μικρής κλίμακας κατά περίπτωση), πράξεων, πρωτοκόλλων ή άλλων εγκρίσεων που απαιτούνται για την εγκατάσταση του σταθμού.
  • Υποβολή Δήλωσης Ετοιμότητας στον αρμόδιο Διαχειριστή για τη σύνδεση του σταθμού με το Δίκτυο ή το Σύστημα μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εγκατάστασης του σταθμού.
  • Έκδοση Άδειας Λειτουργίας από τη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για έργα τα οποία κατατάσσονται στην κατηγορία περιβαλλοντικής κατάταξης Α1 ή από τις οικείες Διευθύνσεις Τεχνικού Ελέγχου των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για έργα, τα οποία κατατάσσονται, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για χορήγηση άδειας εγκατάστασης, στις Α2 και Β΄ κατηγορίες περιβαλλοντικής κατάταξης.

Σταθμοί παραγωγής ενέργειας ΑΠΕ ή/και αποθήκευσης χαρακτηρίζονται ως έργα δημόσιας ωφέλειας. Στο πλαίσιο αυτό, για την σύστασή του ο κάτοχος του σταθμού παραγωγής, υπέρ του οποίου εκδίδεται άδεια εγκατάστασης ή Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στις περιπτώσεις που δεν εκδίδεται Άδεια Εγκατάστασης, αποκτά δικαίωμα για την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή για την εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων σύμφωνα με τον Ν. 2882/2001 (Α΄ 17). Ο κάτοχος του σταθμού παραγωγής προβαίνει σε αναγκαστική απαλλοτρίωση του γηπέδου εγκατάστασης, εφόσον έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού. Ειδικά για φωτοβολταϊκούς σταθμούς η απαλλοτριωμένη έκταση δεν μπορεί να καταλαμβάνει ποσοστό μεγαλύτερο του είκοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού γηπέδου εγκατάστασης (άρθρο 4 § 7 του Ν. 4951/2022). Αντιστοίχως, ο κάτοχος του συνδεόμενου σταθμού παραγωγής αποκτά δικαίωμα για την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή για την εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων την εγκατάσταση των έργων σύνδεσης σύμφωνα με τα άρθρα 15 § 3 και 22 του Ν. 3175/2003 (Α΄ 207), ανεξαρτήτως του κυρίου των έργων σύνδεσης (άρθρο 11 § 34 του Ν. 4951/2022).

Ο νέος Νόμος αφιερώνει ξεχωριστό κεφάλαιο στην ψηφιοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης. Έτσι, το άρθρο 39 του Νόμου προβλέπει ότι η υποβολή των αιτήσεων, καθώς και των απαιτούμενων δικαιολογητικών για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, τη σύναψη Σύμβασης Σύνδεσης, τη θέση του σταθμού σε (δοκιμαστική) λειτουργία, τη σύνδεσή του, καθώς και κάθε επικοινωνία του αιτούντα με τον Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή κατάλληλης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, προσβάσιμης μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov. gr) με ευθύνη των Διαχειριστών για την κατασκευή και την εύρυθμη λειτουργία της. Περαιτέρω, στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δημιουργείται ειδική ιστοσελίδα, στην οποία αναρτώνται οι Άδειες Εγκατάστασης και Λειτουργίας που εκδίδονται από τις αρμόδιες αδειοδοτούσες αρχές. Επιπρόσθετα, η ΔΑΠΕΕΠ και ο ΔΕΔΔΗΕ με την ιδιότητα του Διαχειριστή των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, τηρούν Μητρώο των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οι οποίοι βρίσκονται σε λειτουργία. Ακόμη, οι Διαχειριστές του Συστήματος και του Δικτύου δημοσιεύουν στους αντίστοιχους ιστότοπούς τους, ανά δύο (2) μήνες, αφενός τις λίστες με τα στοιχεία των εκκρεμών αιτήσεων για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης και Σύμβασης Σύνδεσης, καθώς και με τις Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης και τις Συμβάσεις Σύνδεσης που έχουν συνάψει, και, αφετέρου, στοιχεία για τη σύνδεση νέων σταθμών ΑΠΕ.

Για την διεξαγωγή της αδειοδοτικής διαδικασίας τίθεται σε λειτουργία ενιαίο Πληροφοριακό Σύστημα Αδειοδότησης Έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας («ΠΣΑΠΕ»), το οποίο τηρεί η Υπηρεσία μιας Στάσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ΠΣΑΠΕ λειτουργεί ως πύλη εισόδου όλων των αιτήσεων των παραγωγών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και ως κοινό σημείο διασύνδεσης και διαλειτουργικότητας των επιμέρους πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκόμενων αδειοδοτικών αρχών. Κάθε σταθμός ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή/και σταθμός αποθήκευσης λαμβάνει κατά την καταχώριση του στο ΠΣΑΠΕ μοναδικό αριθμό μητρώου, ο οποίος διατηρείται καθ’ όλη την ηλεκτρονική διεκπεραίωση της αδειοδοτικής του διαδικασίας μέσω του ΠΣΑΠΕ. Ο ενδιαφερόμενος καταχωρεί ηλεκτρονικά το αίτημα και τα απαιτούμενα συνοδευτικά δικαιολογητικά, τα οποία και διαβιβάζονται αυτόματα στις αδειοδοτούσες αρχές, παρακολουθεί την εξέλιξή του και λαμβάνει ηλεκτρονικά τις εκδοθείσες αποφάσεις ή τις γνωμοδοτήσεις των αδειοδοτικών αρχών. Το ΠΣΑΠΕ διαθέτει σύστημα ειδοποιήσεων και ειδοποιεί αυτόματα, μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τους επενδυτές και τις αδειοδοτούσες αρχές, για τις προθεσμίες κάθε τρέχουσας αδειοδοτικής διαδικασίας και τη λήξη της ισχύος των οικείων αδειών ή συμβάσεων. (άρθρα 3 § 36 και 41 του Ν. 4951/2022).

Σύνδεση Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με το Δίκτυο ή το Σύστημα

Για την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης, ο Ν. 4951/2022 καταργεί το στάδιο της Μη Δεσμευτικής Προσφοράς Σύνδεσης σε έργα ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και ρυθμίζει εκ νέου τη διαδικασία σύνδεσης με τον διαχειριστή του δικτύου διανομής ή του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 5 § 1 του Ν. 4951/2022, μετά την ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ο κάτοχος της Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας ή της άδειας Παραγωγής αποκτά το δικαίωμα να υποβάλλει αίτηση για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης στον αρμόδιο Διαχειριστή, ήτοι:

  • στον Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας («ΔΕΔΔΗΕ») ή στον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας («ΑΔΜΗΕ»), εφόσον πρόκειται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ η/ και σταθμούς αποθήκευσης ισχύος έως και οχτώ (8) μεγαβάτ (MW),
  • στην ΑΔΜΗΕ, εφόσον πρόκειται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ η/ και σταθμούς αποθήκευσης ισχύος άνω των οχτώ (8) μεγαβάτ (MW),
  • στην ΔΕΔΔΗΕ, εφόσον πρόκειται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ η/ και σταθμούς αποθήκευσης στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά («ΜΔΝ»), ανεξαρτήτως ισχύος.

Σύμφωνα με το άρθρο 5 § 4 του Ν. 4951/2022, από την 01.08.2022 όλες οι αιτήσεις σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που αφορούν την ηπειρωτική χώρα και τα Διασυνδεμένα Νησιά θα υποβάλλονται αποκλειστικά και μόνο μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας στον ιστότοπο του ΔΕΔΔΗΕ με συνυποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών, όπως αυτά καθορίζονται στον ως άνω Νόμο.

Είναι δυνατή η υποβολή κοινού αιτήματος περί χορήγησης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης στον Διαχειριστή του Συστήματος, το οποίο αφορά σε περισσότερους σταθμούς με Βεβαίωση ή και με Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Εξαιρούμενο Σταθμό, όταν η συνολική ισχύς αυτών ξεπερνά το όριο των οχτώ μεγαβάτ (8 MW), εφόσον η σύνδεση ενός ή περισσότερων σταθμών γίνεται μέσω νέων κοινών αποκλειστικών δικτύων σε νέο ή υφιστάμενο Υποσταθμό μέσης τάσης προς υψηλή (άρθρο 14 § 1 του Ν. 4951/2022).

Για την υποβολή της αίτησης για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, ο κάτοχος του σταθμού υποχρεούται να υποβάλει στον αρμόδιο Διαχειριστή, εγγυητική επιστολή, με διάρκεια ισχύος κατ’ ελάχιστον δυο (2) έτη, η οποία υποχρεωτικά ανανεώνεται προ της λήξης της, μέχρι την υποβολή της Δήλωσης Ετοιμότητας ή τη θέση του σταθμού σε δοκιμαστική λειτουργία ή, εάν δεν προβλέπεται περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας, μέχρι την ηλέκτριση του σταθμού και την έκδοση της Βεβαίωσης Ηλέκτρισης. Το ύψος της εγγυητικής επιστολής, ορίζεται ανά μονάδα ονομαστικής ισχύος του αιτήματος σε κιλοβάτ (kW). Ειδικά στην περίπτωση σταθμού αποθήκευσης, ως ισχύς του αιτήματος, νοείται η μέγιστη ισχύς έγχυσης του σταθμού αποθήκευσης. Με τη θέση σε ισχύ της Σύμβασης Σύνδεσης το ποσό της εγγυητικής επιστολής μειώνεται στο ένα τέταρτο (1/4) του αρχικού ποσού. Με την υποβολή στον αρμόδιο Διαχειριστή της Δήλωσης Ετοιμότητας ή αν δεν έχει υποβληθεί Δήλωση Ετοιμότητας, με τη θέση του σταθμού σε λειτουργία ή την ενεργοποίηση της σύνδεσής του, ο αρμόδιος Διαχειριστής, εντός δέκα (10) ημερών, προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, προκειμένου να αποδεσμευτεί το εναπομείναν ποσό της εγγύησης και ακολούθως να αποδοθεί στον δικαιούχο (άρθρο 6 του Ν. 4951/2022).

Μετά την υποβολή της αίτησης, η εκ του νόμου διαδικασία για την χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης ορίζεται ως εξής (άρθρο 5 § 7 και 11-13 του Ν. 4951/2022):

  • Σε είκοσι (20) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, ο αρμόδιος Διαχειριστής εκδίδει βεβαίωση πληρότητας αίτησης ή ζητεί συμπληρωτικά έγγραφα και στοιχεία, καθώς και διευκρινίσεις επί των ήδη υποβληθέντων εγγράφων, άλλως η αίτηση τεκμαίρεται πλήρης. Η μη προσκόμιση των συμπληρωματικών στοιχείων από τον αιτούντα, εντός της τεθείσας προθεσμίας, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των είκοσι (20) ημερών, καθιστά άνευ ετέρου απαράδεκτη την αίτηση.
  • Σε δύο (2) μήνες από την ημερομηνία υποβολής πλήρους φακέλου, ο αρμόδιος Διαχειριστής χορηγεί την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στον ενδιαφερόμενο και την κοινοποιεί στον Φορέα Αδειοδότησης ή γνωστοποιεί τυχόν αδυναμία σύνδεσης σύμφωνα με τον νόμο.
  • Σε δύο (2) μήνες από την έκδοσή της, ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα είτε να αποδεχθεί την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης, υποβάλλοντας τη σχετική υπεύθυνη δήλωση αποδοχής στον Διαχειριστή, με την οποία η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης καθίσταται δεσμευτική, είτε να υποβάλλει αιτιολογημένο αίτημα επανεξέτασης του αιτήματός του, προτείνοντας εναλλακτικό τρόπο σύνδεσης ή επαναξιολόγηση της σύνδεσης του σταθμού, λαμβάνοντας υπόψη άλλες τεχνικές λύσεις.

O Διαχειριστής του Συστήματος δύναται να αναστέλλει την υποβολή αιτήσεων για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να ξεπερνά τους έξι (6) μήνες και εφόσον τουλάχιστον ενενήντα (90) ημέρες πριν την αναστολή ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους. Σε περίπτωση αναστολής, το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα δεν προσμετράται στις εκ του νόμου προθεσμίες (άρθρο 5 § 20 του Ν. 4951/2022).

Η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης ισχύει για τρία (3) έτη από την ημερομηνία χορήγησής της ή -για σταθμούς, οι οποίοι επιλέγονται για ένταξη σε καθεστώς στήριξης με τη μορφή λειτουργικής ενίσχυσης, μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών- μέχρι τη λήξη της προθεσμίας ενεργοποίησης της σύνδεσής τους (θέση σε κανονική ή δοκιμαστική λειτουργία). Εντός της διάρκειας ισχύος της ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται να υποβάλει πλήρη αίτηση για τη σύναψη Σύμβασης Σύνδεσης. Εφόσον εντός της διάρκειας ισχύος της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης εκδοθεί Άδεια Εγκατάστασης για τον σταθμό, η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης και η οικεία Σύμβαση Σύνδεσης παρατείνονται αυτοδίκαια μέχρι τη λήξη της Άδειας Εγκατάστασης (άρθρο 5 § 16-17 του Ν. 4951/2022).

Για την υπογραφή Σύμβασης Σύνδεσης με τον αρμόδιο Διαχειριστή απαιτείται να έχει προηγηθεί η έκδοση Απόφασης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για το σύνολο των έργων σύνδεσης και Άδειας Εγκατάστασης του σταθμού. Η υπογραφή Σύμβασης Σύνδεσης λαμβάνει χώρα μετά την υποβολή σχετικής αίτησης προς τον αρμόδιο Διαχειριστή, συνοδευόμενης από τα δικαιολογητικά έγγραφα που προβλέπονται στο άρθρο 8 § 5 του Ν. 4951/2022. Αν η Σύμβαση Σύνδεσης δεν χωρίζεται σε Κύριο Τεύχος και Συμπλήρωμα, αλλά αποτελεί ένα ενιαίο κείμενο, συνάπτεται εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την υποβολή της αίτησης. Αν προβλέπεται η υπογραφή Κυρίου Τεύχους και Συμπληρώματος, το Συμπλήρωμα υπογράφεται εντός ενός (1) μήνα ενώ το Κύριο Τεύχος εντός δύο (2) μηνών από την υποβολή του σχετικού αιτήματος. Με την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης καταβάλλεται το σύνολο του συμβατικού τιμήματος που αφορά στο τμήμα ή σύνολο των έργων που κατασκευάζει ο αρμόδιος Διαχειριστής, με ανώτατο όριο τις διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ (άρθρο 8 του Ν. 4951/2022).

Ο τύπος και το περιεχόμενο των Συμβάσεων Σύνδεσης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με το Σύστημα ή το Δίκτυο καθορίζονται από τους Κώδικες Διαχείρισης του Ε.Σ.Μ.Η.Ε., του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας καθώς και των ΜΔΝ (άρθρο 9 § 6 του Ν. 4951/2022).

Ο Διαχειριστής του Συστήματος, συνεργαζόμενος με τον Διαχειριστή του Δικτύου, δύνανται να καθορίζουν από κοινού και κατόπιν προηγούμενης συνεννόησης, τον τρόπο σύνδεσης των σταθμών, η οποία μπορεί να γίνει είτε στο Σύστημα, είτε στο Δίκτυο (άρθρο 15 του Ν. 4951/2022).

Ο χρόνος υλοποίησης των έργων σύνδεσης, που αναλαμβάνουν συμβατικά οι αρμόδιοι Διαχειριστές, δεν μπορεί να υπερβαίνει από το χρονικό σημείο της υπογραφής της Σύμβασης Σύνδεσης (άρθρο 8 § 13 του Ν. 4951/2022):

  • τους έξι (6) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε Yποσταθμούς Υψηλής/Μέσης Τάσης, και αφορά αποκλειστικά εργασίες για επέκταση ή ενίσχυση δικτύου μέχρι διακοσίων μέτρων (200 μ.),
  • τους εννέα (9) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε Yποσταθμούς Υψηλής/Μέσης Τάσης,
  • τους δεκαοκτώ (18) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον απαιτούνται εργασίες σε Yποσταθμούς Υψηλής/Μέσης Τάσης,
  • τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες για τους σταθμούς που συνδέονται στο Σύστημα και δεν απαιτούνται έργα γραμμών μεταφοράς άνω του ενός (1) χιλιομέτρου ή έργα υπερυψηλής τάσης.
  • τους τριάντα έξι (36) μήνες για τους σταθμούς που συνδέονται στο Σύστημα, εφόσον απαιτούνται έργα γραμμών μεταφοράς άνω του ενός (1) χιλιομέτρου ή έργα υπερυψηλής τάσης.

Με ειδικά αιτιολογημένη απόφασή τους, που κοινοποιείται στη Ρ.Α.Ε., οι αρμόδιοι Διαχειριστές μπορούν, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, να αιτηθούν παράταση των ανωτέρω προθεσμιών για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης, λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό δυσκολίας κατασκευής των έργων αυτών (άρθρο 8 § 13 του Ν. 4951/2022).

Για τη σύνδεση σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ισχύος έως 50 kW και αιολικών σταθμών ισχύος έως 20 kW με το Δίκτυο ή το Σύστημα, η Σύμβαση Σύνδεσης αποστέλλεται προς υπογραφή κατόπιν απλής γνωστοποίησης από τον κάτοχο της Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας ή της άδειας Παραγωγής της αίτησης σύνδεσης στον Διαχειριστή, συνοδευόμενης από τα απαραίτητα δικαιολογητικά, χωρίς να απαιτείται η χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης (άρθρα 3 § 21 και 38 του Ν. 4951/2022).

Οι υφιστάμενες Βεβαιώσεις ή Βεβαιώσεις Ειδικών Έργων ή Άδειες Παραγωγής, για τις οποίες έχει εκδοθεί Απόφαση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος, δεν υποχρεούνται σε τροποποίηση αυτής, για την τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας ανεμογεννητριών. Το αντίθετο ισχύει για Βεβαιώσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί Απόφαση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (άρθρο 55 του Ν. 4951/2022).

Δεδομένης της κατάργησης του σχετικού σταδίου της διαδικασίας αδειοδότησης, απορρίπτονται οι αιτήσεις για έκδοση μη δεσμευτικής προσφοράς σύνδεσης, που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του Ν. 4951/2022. Αντιθέτως, από τις διατάξεις του νέου Νόμου διέπονται όλες οι εκκρεμείς αιτήσεις για έκδοση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, οι εκκρεμείς αιτήσεις για σύναψη ή τροποποίηση της Σύμβασης Σύνδεσης καθώς και οι οριστικές προσφορές σύνδεσης που εκδίδονται από την έναρξη ισχύος του νόμου. Εντός τεσσάρων (4) μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου οι κάτοχοι των σταθμών υποχρεούνται να προσκομίσουν την Εγγυητική Επιστολή, που προβλέπεται στο άρθρο 6 αυτού, καθώς και να συμπληρώσουν την αίτησή τους σύμφωνα με τα όσα απαιτούνται από τις διατάξεις αυτού (άρθρο 52 του Ν. 4951/2022). Επιπλέον, οριστικές Προσφορές Σύνδεσης η διάρκεια των οποίων έληξε μετά την 1η Ιουνίου 2022 και μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, δύναται να αναβιώσουν και να παραταθούν, εφόσον υφίσταται διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος και ο ενδιαφερόμενος καταβάλλει το Τέλος Παράτασης Εγκατάστασης και Δέσμευσης Ηλεκτρικού Χώρου (άρθρο 54 § 10 του Ν. 4951/2022).

Πλαίσιο Προτεραιότητας για Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης

Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται πλαίσιο για την κατά προτεραιότητα χορήγηση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ από τον Διαχειριστή του Δικτύου και τον Διαχειριστή του Συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών που έχουν χαρακτηρισθεί ή χαρακτηρίζονται ως κορεσμένα δίκτυα (άρθρο 89 του Ν. 4951/2022).

Το νέο πλαίσιο προτεραιότητας υπάγει στο πεδίο εφαρμογής του ορισμένες ομάδες παραγωγών ενέργειας, όπως σταθμούς  σε απόσταση έως 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα και σταθμούς που έχουν χαρακτηρισθεί ως «στρατηγικές επενδύσεις», ενώ θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις ως προς την υπαγωγή (ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/84014/7123, ΦΕΚ 4333/Β/12-08-2022):

Λειτουργικοί Περιορισμοί για Αύξηση της Ισχύος Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Οι προσφορές και οι συμβάσεις σύνδεσης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ δύνανται να περιλαμβάνουν τους εξής ειδικούς όρους, οι οποίοι επιτρέπουν την επιβολή λειτουργικών περιορισμών στην έγχυση ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος («περιορισμούς έγχυσης»):

  • Μόνιμο περιορισμό της μέγιστης ισχύος παραγωγής του σταθμού σε σχέση με την εγκατεστημένη ισχύ των μονάδων του.
  • Περιορισμούς της μέγιστης ισχύος παραγωγής του σταθμού για προκαθορισμένες χρονικές περιόδους εντός της κάθε ημέρας κατανομής.
  • Περιορισμούς που καθορίζονται από τους Διαχειριστές με βάση την εκτιμώμενη κατάσταση λειτουργίας του τοπικού συστήματος ή δικτύου.
  • Περιορισμούς που ενεργοποιούνται σε πραγματικό χρόνο, σε έκτακτες καταστάσεις, μέσω αυτόματων συστημάτων προστασίας και ελέγχου, οι οποίοι μπορεί να οδηγούν ακόμη και στην αποσύνδεση του σταθμού.

Οι ως άνω περιορισμοί εφαρμόζονται ανεξάρτητα και επιπλέον περιορισμών ή απορρίψεων προσφορών έγχυσης που προκύπτουν στο πλαίσιο της συμμετοχής των σταθμών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας (άρθρο 10 § 2 του Ν. 4951/2022).

Εντούτοις, με την εφαρμογή των παραπάνω περιορισμών έγχυσης δεν δύναται να επιβληθεί μείωση της μέγιστης ισχύος παραγωγής των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η οποία να οδηγεί σε περιορισμό της εγχεόμενης ενέργειας υψηλότερο από το πέντε τοις εκατό (5%) της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών αυτών (άρθρο 10 § 3-4 του Ν. 4951/2022).

Οι εν λόγω διατάξεις του νέου Νόμου εφαρμόζονται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που έχουν λάβει ή λαμβάνουν οριστική προσφορά σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, εξαιρουμένων των σταθμών που λειτουργούν ή έχουν υποβάλει ή θα υποβάλλουν έως τις 31/12/2022 δήλωση ετοιμότητας ή έχουν επιλεγεί πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου για ένταξη σε καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών ή εξαιρούνται αυτών ή έχουν συνάψει σύμβαση σύνδεσης, ή ακόμα έχουν υποβάλλει αίτημα σύνδεσης (άρθρο 10 § 7 του Ν. 4951/2022).

Ο κάτοχος σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ δύναται να ορίζει τη μέγιστη ισχύ παραγωγής του σταθμού ισχύ μικρότερη της εγκατεστημένης ισχύος των μονάδων παραγωγής του, η οποία και λαμβάνεται υπόψη από τον Διαχειριστή του Δικτύου για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης. Οι κάτοχοι των σταθμών με Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής, μετά την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης μεριμνούν για την τροποποίηση των σχετικών αδειών. Η μη υπέρβαση της μέγιστης ισχύος του σταθμού αποτελεί ευθύνη του Παραγωγού και ελέγχεται από τον Διαχειριστή, ο οποίος δύναται να επιβάλει κυρώσεις στον κάτοχο του σταθμού, όπως ειδικότερα ορίζεται στον Κώδικα Διαχείρισης του ΕΔΔΗΕ. Ειδικά για φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως και ένα μεγαβάτ (1 ΜW) που έχουν λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης ή έχουν υποβάλλει πλήρες αίτημα για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, επιτρέπεται η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος σε ποσοστό μέχρι και δέκα τοις εκατό (10%) χωρίς να απαιτείται η τροποποίηση της εκδοθείσας απόφασης περιβαλλοντικής αδειοδότησης η οποία και θεωρείται ισχυρή, εφόσον δεν αυξάνεται η μέγιστη ισχύς παραγωγής και εφόσον δεν μεταβάλλονται τα όρια του γηπέδου εγκατάστασης. Η παρούσα εφαρμόζεται αναλογικά και για εξαιρούμενους σταθμούς που συνδέονται στο Σύστημα μέσω ομαδικών αιτημάτων καθώς και για αυτοπαραγωγούς, σε ό,τι αφορά τη μέγιστη ισχύ έγχυσης και απορρόφησης από το Δίκτυο της συνολικής εγκατάστασής τους (άρθρο 97 § 6-7 του Ν. 4951/2022).

Αύξηση Ηλεκτρικού Χώρου στο Δίκτυο

Σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, για τους οποίους είτε δεν έχει εκδοθεί παράταση της άδειας παραγωγής ή της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, που να αφορά σε ριζική ανακαίνιση του σταθμού, είτε δεν εγχέουν ενέργεια στο σύστημα ή στο δίκτυο για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δύο (2) ετών, παύουν να δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο (άρθρο 99 του Ν. 4951/2022).

O Διαχειριστής του Δικτύου υπολογίζει και δημοσιεύει ανά τρίμηνο στον δικτυακό του τόπο τα διαθέσιμα περιθώρια ισχύος όλων των υποσταθμών στο δίκτυο διανομής. Ο Διαχειριστής διαθέτει ανά υποσταθμό τα διαθέσιμα περιθώρια ισχύος για την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ αυτοπαραγωγών σε ποσοστό 20%) και λοιπών σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οικιακών αυτοπαραγωγών σε ποσοστό 80%. Διαθέτει όμως περιθώριο απορρόφησης ισχύος δέκα μεγαβάτ (10 MW) ανά υποσταθμό και πλέον του υφιστάμενου περιθωρίου, αποκλειστικά για την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οικιακών αυτοπαραγωγών (σε ποσοστό 40%), αυτοπαραγωγών αγροτών (σε ποσοστό 30%), αυτοπαραγωγών δευτερογενούς / τριτογενούς τομέα (σε ποσοστό 30%), με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού, αυτοπαραγωγών με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού και παραγωγών του ειδικού προγράμματος ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Για την διάθεση του ως άνω περιθωρίου, ο Διαχειριστής του Δικτύου χορηγεί Οριστικές Προσφορές Συνδεσης με ανώτατο όριο ισχύος τα δέκα κιλοβάτ (10 KW) ανά παροχή κατανάλωσης (άρθρο 97 § 2-4 του Ν. 4951/2022).

Σε κορεσμένα δίκτυα ισχύουν, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες ρυθμίσεις:

  • Σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς, που πρόκειται να λειτουργήσουν από κατηγορίες παραγωγών, εξαιρουμένων των Ενεργειακών Κοινοτήτων, σε περιοχές με κορεσμένο δίκτυο χορηγούνται προσφορές σύνδεσης στο Δίκτυο σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς και σταθμούς του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις μέχρι την εξάντληση συνολικής ισχύος ογδόντα έξι μεγαβάτ (86 MW).
  • Για φωτοβολταϊκούς σταθμούς και για σταθμούς του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις, ο αρμόδιος Διαχειριστής παραλαμβάνει αιτήματα χορήγησης προσφοράς σύνδεσης μέχρι την κάλυψη συνολικής ισχύος προσαυξημένης κατά διακόσια τοις εκατό (200%) ως προς τα όρια ισχύος των περιοχών αυτών (άρθρο 104 του Ν. 4951/2022).

Έκδοση Άδειας Εγκατάστασης Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Εφόσον έχει λάβει Απόφαση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης και Οριστική Προσφορά Σύνδεσης και δύναται να τεκμηριώσει γραπτώς την εξασφάλιση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου εγκατάστασης καθώς και των χώρων των συνοδών έργων, ο κάτοχος της Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας ή της άδειας Παραγωγής δύναται να αιτηθεί την έκδοση Άδειας Εγκατάστασης του σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών αρχών, με συνυποβολή των δικαιολογητικών εγγράφων του άρθρου 17 § 3 του Ν. 4951/2022.

Η Άδεια Εγκατάστασης εκδίδεται εντός είκοσι (20) ημερών από την υποβολή της αίτησης ή από την ημερομηνία υποβολής τυχόν συμπληρωματικών ή διευκρινιστικών στοιχείων και δημοσιεύεται στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», καθώς και σε ειδική ιστοσελίδα που δημιουργείται στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άρθρο 17 § 5 και 9-10 του Ν. 4951/2022). Σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών του παρόντος από την οικεία Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο ενδιαφερόμενος δύναται να αιτηθεί Άδεια Εγκατάστασης ενώπιον της Διεύθυνσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άρθρο 17 § 14 του Ν. 4951/2022).

Η Άδεια Εγκατάστασης εκδίδεται άπαξ και ισχύει για τρία (3) έτη, με δυνατότητα παράτασης έως δώδεκα (12) μήνες, εφόσον ο κάτοχος της Άδειας Εγκατάστασης δηλώσει εγγράφως στην αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή την πρόθεσή του να ολοκληρώσει το έργο και εφόσον έχει καταβάλει το «Τέλος Παράτασης Εγκατάστασης και Δέσμευσης Ηλεκτρικού Χώρου», το οποίο ορίζεται σε χίλια (1.000) ευρώ ανά μεγαβάτ (MW) Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής, για κάθε μήνα παράτασης. Η διάρκεια ισχύος της Άδειας Εγκατάστασης των σταθμών, οι οποίοι επιλέγονται για ένταξη σε καθεστώς στήριξης με τη μορφή λειτουργικής ενίσχυσης, μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών, παρατείνεται μέχρι τη λήξη της προθεσμίας ενεργοποίησης της σύνδεσής τους (θέση σε κανονική ή δοκιμαστική λειτουργία). Η Άδεια Εγκατάστασης, καθώς και όλες οι άδειες που απαιτούνται για την εγκατάσταση του σταθμού, παραμένουν σε ισχύ ακόμα και μετά την παρέλευση της ημερομηνίας λήξης τους, εφόσον κατά την ισχύ τους έχει υποβληθεί από τον κάτοχο παραδεκτώς είτε αίτηση για την προσωρινή σύνδεση του σταθμού, είτε δήλωση ετοιμότητας, είτε αίτηση για χορήγηση Άδειας Λειτουργίας ή τμηματικής Άδειας Λειτουργίας, άλλως παύει αυτοδικαίως (άρθρο 19 του Ν. 4951/2022).

Από τον νέο Νόμο παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης τμηματικής Άδειας Εγκατάστασης, άπαξ για τμήμα, που έχει τεχνική και λειτουργική αυτοτέλεια και το οποίο αφορά τουλάχιστον σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) της συνολικής ισχύος, για την οποία έχει χορηγηθεί Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής. Με την υποβολή αιτήματος για Τμηματική Άδεια ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται να υποβάλει αίτηση για έκδοση της τελικής Άδειας Εγκατάστασης, ως προς τη συνολική ισχύ του Σταθμού, με τη διάρκεια ισχύος αυτής να άρχεται από την ημερομηνία έκδοσης της αρχικής τμηματικής. Σε περίπτωση μη υποβολής σχετικής αίτησης, ο ενδιαφερόμενος προσαρμόζει και τροποποιεί όλες τις άδειες και τις εγκρίσεις που του έχουν χορηγηθεί σύμφωνα με την εκδοθείσα Τμηματική Άδεια (άρθρο 23 του Ν. 4951/2022).

Οι εκκρεμείς αιτήσεις για άδειες εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του παρόντος (άρθρο 53 του Ν. 4951/2022). Οι εν ισχύ άδειες εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του παρόντος, με εξαίρεση ότι δεν υπόκεινται σε τροποποίηση ως προς τις αποστάσεις ασφαλείας, ούτε στον εκ νέου έλεγχο της αδειοδοτούσας αρχής σχετικά με το γήπεδο εγκατάστασης και το γήπεδο ασφαλείας. Οι εν ισχύ Άδειες Εγκατάστασης για τις οποίες δεν έχει δοθεί καμία παράταση, σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 (Α΄ 129), δύναται να παραταθούν σύμφωνα με το άρθρο 19 του Νόμου. Οι εν ισχύ άδειες εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η ισχύς των οποίων έληξε μετά την 1η/01/2022 και μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου, που τελούσαν είτε οι ίδιες, είτε οι αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, είτε οποιαδήποτε άλλη απαιτούμενη διοικητική πράξη για την έκδοσή τους, υπό δικαστική αναστολή, αναβιώνουν αυτοδικαίως μετά από γνωστοποίηση του ενδιαφερόμενου προς την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη δημοσίευση του νόμου και παρατείνονται για χρονικό διάστημα ίσο με το χρονικό διάστημα της δικαστικής αναστολής (άρθρο 54 του Ν. 4951/2022).

Αποστάσεις Ασφάλειας Α/Γ και Μεταφορά Θέσης Εγκατάστασης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Το άρθρο 21 του Ν. 4951/2022 προβλέπει ρυθμίσεις για τις αποστάσεις ασφάλειας, που πρέπει να τηρούνται μεταξύ ανεμογεννητριών κατά την εγκατάσταση χερσαίων αιολικών σταθμών. Έτσι, οι επιτρεπόμενες αποστάσεις ανεμογεννητριών από γειτονικές ανεμογεννήτριες του ίδιου σταθμού δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερες από «2,5*D». Ως «D», θεωρείται η μεγαλύτερη διάμετρος των γειτονικών ανεμογεννητριών. Περαιτέρω, για την έκδοση άδειας εγκατάστασης η επιτρεπόμενη ελάχιστη απόσταση ανεμογεννητριών χερσαίων αιολικών σταθμών από ανεμογεννήτριες γειτονικών σταθμών καθορίζεται σε «5D», εφόσον ο γειτονικός σταθμός διαθέτει Άδεια Εγκατάστασης ή βρίσκεται σε λειτουργία, εκτός αν υπάρχει ειδικότερη συμφωνία μεταξύ των κατόχων των δύο (2) σταθμών. Ως «D», θεωρείται η διάμετρος των ανεμογεννητριών του σταθμού που αιτείται άδεια εγκατάστασης (άρθρο 21 του Ν. 4951/2022).

Μετά το στάδιο χορήγησης της Βεβαίωσης Παραγωγού ή της Βεβαίωσης Παραγωγού Ειδικών Έργων ή της Άδειας Παραγωγής ή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, σε περίπτωση εξαιρούμενου σταθμού, η θέση εγκατάστασης υπό αδειοδότηση ή εν λειτουργία σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ συμπεριλαμβανομένων των συνοδών έργων δύναται να μεταφερθεί άπαξ, κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου ενώπιον της αρμόδιας αδειοδοτούσας Αρχής, εφόσον δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση στη θέση που είχε αρχικά προβλεφθεί. Η μεταφορά λαμβάνει χώρα αποκλειστικά και μόνο εντός των ορίων της οικείας Περιφέρειας ή εντός του ίδιου ηλεκτρικού συστήματος Μη Διασυνδεμένων Νησιών, όπου βρισκόταν η αρχική θέση εγκατάστασης. Κατά πάντα τα λοιπά, η διαδικασία υλοποίησης της επένδυσης συνεχίζεται απερίσπαστα (άρθρο 24 του Ν. 4951/2022).

Αναβάθμιση Εξοπλισμού και Ριζική Ανανέωση Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Ο κάτοχος σταθμού που παρουσιάζει αύξηση κατά τουλάχιστον πέντε τοις εκατό (5%) της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειάς του, κατά το έτος ελέγχου, σε σχέση με τη μέγιστη ετήσια παραγωγή του σταθμού τα πέντε (5) πρώτα έτη της λειτουργίας του, λόγω ενεργειακής αναβάθμισης του παραγωγικού εξοπλισμού, αποζημιώνεται με βάση την ετήσια Ειδική Τιμή Αγοράς (Ε.Τ.Α.) της τεχνολογίας Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. στην οποία ανήκει ο σταθμός με ανώτερο όριο αποζημίωσης την τιμή μονάδας ή την Τιμή Αναφοράς που διέπει τη σύμβαση του σταθμού (άρθρο 48 του Ν. 4951/2022).

Η ριζική ανανέωση σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ επιτρέπεται υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις (άρθρο 42 του Ν. 4951/2022):

  • Για την εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας απαιτείται αντίστοιχη τροποποίηση της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή της Άδειας Παραγωγής.
  • Η αίτηση για έκδοση νέας Άδειας Εγκατάστασης σταθμού που προβαίνει σε ριζική ανανέωση σύμφωνα με το παρόν, εξετάζεται κατά προτεραιότητα έναντι λοιπών αιτήσεων, εφόσον δεν προκύπτει απαίτηση για εκ νέου τεκμηρίωση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου εγκατάστασης των μονάδων του σταθμού ή του γηπέδου ασφαλείας.
  • Για τους Εξαιρούμενους Σταθμούς, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτηση για χορήγηση νέας Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, ενημερώνοντας για την πρόθεσή του να προβεί σε ριζική ανανέωση του σταθμού. Η αίτηση για χορήγηση νέας Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, εξετάζεται κατά προτεραιότητα έναντι λοιπών αιτήσεων εφόσον δεν προκύπτει: (α) αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής, μεγαλύτερη από δέκα τοις εκατό (10%), (β) ότι τα νέα τεχνικά χαρακτηριστικά επιβαρύνουν περισσότερο το δίκτυο, συγκρινόμενα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά βάσει των οποίων χορηγήθηκε αρχικά η προσφορά σύνδεσης.

Πλαίσιο και Άδεια Λειτουργίας Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Πριν τη θέση σταθμού σε λειτουργία, ο κάτοχός του, εφόσον δεν έχει συνάψει Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης, δύναται να υποβάλει στην ΔΑΠΕΕΠ ανέκκλητη δήλωση ότι δεν επιθυμεί τη σύναψη Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης και ότι ο σταθμός θα λειτουργήσει εκτός του καθεστώτος στήριξης του Ν. 4414/2016 (Α΄ 149) σύμφωνα με το άρθρο 12Α αυτού, με απευθείας συμμετοχή στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την δήλωση, η ΔΑΠΕΕΠ εκδίδει Βεβαίωση απευθείας Συμμετοχής στην Αγορά, την οποία και κοινοποιεί στον ενδιαφερόμενο. Μετά τη σύναψη Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης ή την έκδοση Βεβαίωσης απευθείας Συμμετοχής στην Αγορά, ο κάτοχος του σταθμού εγγράφεται στα Μητρώα Συμμετεχόντων του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας και στο μητρώο του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, εφόσον απαιτείται (άρθρο 25 του Ν. 4951/2022).

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εγκατάστασης του σταθμού και των έργων σύνδεσης, Ο κάτοχος του σταθμού υποβάλλει αίτηση στον αρμόδιο Διαχειριστή για την ενεργοποίηση της σύνδεσης του σταθμού με το Σύστημα ή το Δίκτυο και, εντός είκοσι (20) ημερών ο αρμόδιος Διαχειριστής προβαίνει στην ηλέκτριση του Σταθμού, εκδίδοντας και σχετική Βεβαίωση Ηλέκτρισης. Αν δεν έχει εκδοθεί Βεβαίωση Ενεργοποίησης Λειτουργίας, ο αρμόδιος Διαχειριστής προβαίνει στην ενεργοποίηση της σύνδεσης του σταθμού για την έναρξη λειτουργίας αυτού. Η Βεβαίωση Ηλέκτρισης κοινοποιείται αμελλητί στον Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων Προέλευσης, καθώς επίσης και στον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, εφόσον απαιτείται. Σε περίπτωση κατά την οποία ο αρμόδιος Διαχειριστής δεν προβεί στη σύνδεση του σταθμού εντός της ως άνω προθεσμίας, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δύναται, με απόφασή της, να επιβάλει πρόστιμο, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του σταθμού και την καθυστέρηση της σύνδεσης, καθώς και την τεκμηρίωση των λόγων καθυστέρησης από τον αρμόδιο Διαχειριστή (άρθρο 26 του Ν. 4951/2022).

Για τη λειτουργία σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή/και σταθμού αποθήκευσης απαιτείται η έκδοση Άδειας Λειτουργίας. Ο κάτοχος του σταθμού αιτείται την άδεια λειτουργίας ενώπιον της αρμόδιας διοικητικής αρχής, συνυποβάλλοντας τα δικαιολογητικά έγγραφα που προβλέπονται στο άρθρο 28 § 2 του Ν. 4951/2022. Σε είκοσι (20) ημέρες από την υποβολή της αίτησης η Αρχή αποστέλλει κλιμάκιο για επιτόπια αυτοψία του έργου και, κατόπιν, σε τριάντα (30) ημέρες εκδίδει την σχετική Άδεια Λειτουργίας. Η Άδεια Λειτουργίας, που κοινοποιείται στον αιτούντα και δημοσιεύεται στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και σε ειδική ιστοσελίδα που δημιουργείται στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχει διάρκεια είκοσι (20) έτη από την έκδοσή της, με δυνατότητα ανανέωσης για ίσο χρονικό διάστημα (άρθρο 28 του Ν. 4951/2022).

Επιτρέπεται άπαξ η έκδοση τμηματικής Άδειας Λειτουργίας για πλήρως αποπερατωμένο τμήμα σταθμού, που έχει τεχνική και λειτουργική αυτοτέλεια και το οποίο αφορά τουλάχιστον σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) της συνολικής ισχύος για την οποία έχει εκδοθεί η Άδεια Εγκατάστασης. Εντός της διάρκειας ισχύος της τμηματικής άδειας υποβάλλεται αίτηση από τον ενδιαφερόμενο περί έκδοσης της τελικής Άδειας Λειτουργίας, σε αντικατάσταση τμηματικών αδειών, η οποία αφορά είτε στο σύνολο του σταθμού, είτε στο αποπερατωμένο τμήμα του σταθμού για το οποίο έχει εκδοθεί η τμηματική Άδεια Λειτουργίας, υπό την προϋπόθεση ότι ο ενδιαφερόμενος έχει προσαρμόσει όλες τις σχετικές άδειες και εγκρίσεις ως προς την ισχύ και το γήπεδο εγκατάστασης. Μέχρι την έκδοση της τελικής Άδειας Λειτουργίας, η τμηματική Άδεια Λειτουργίας παραμένει σε ισχύ και ο σταθμός λαμβάνει αποζημίωση για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγει (άρθρο 29 του Ν. 4951/2022).

Οι εκκρεμείς αιτήσεις για άδειες λειτουργίας σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του παρόντος (άρθρο 53 του Ν. 4951/2022). Οι εν ισχύ άδειες λειτουργίας σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του παρόντος, με εξαίρεση ότι δεν υπόκεινται σε τροποποίηση ως προς τις αποστάσεις ασφαλείας, ούτε στον εκ νέου έλεγχο της αδειοδοτούσας αρχής σχετικά με το γήπεδο εγκατάστασης και το γήπεδο ασφαλείας. Οι εν ισχύ Άδειες λειτουργίας για τις οποίες δεν έχει δοθεί καμία παράταση, σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 (Α΄ 129), δύναται να παραταθούν σύμφωνα με το άρθρο 19 του Νόμου (άρθρο 54 του Ν. 4951/2022).

Διασφάλιση Υλοποίησης Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Για τη διασφάλιση της υλοποίησης των υπό αδειοδότηση έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ο Ν. 4951/2022 προβλέπει συγκεκριμένες προθεσμίες, μετά την πάροδο των οποίων η χορηγηθείσα Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής παύει αυτοδικαίως να ισχύει. Αυτό λοιπόν προβλέπεται, αν ο κάτοχος του σταθμού δεν  αιτηθεί την έκδοση Άδειας Εγκατάστασης εντός των ακόλουθων προθεσμιών από την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης:

  • Σε δώδεκα (12) μήνες για φωτοβολταϊκούς, χερσαίους αιολικούς και υβριδικούς σταθμούς ΑΠΕ.
  • Σε δεκαοκτώ (18) μήνες για τις λοιπές τεχνολογίες σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή/και σταθμών αποθήκευσης.
  • Σε είκοσι τέσσερις (24) μήνες για τους σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που ανήκουν στην κατηγορία των Ειδικών Έργων, ή για υβριδικούς σταθμούς που συμπεριλαμβάνουν στο έργο τους την κατασκευή υποθαλάσσιας διασύνδεσης δύο ή περισσοτέρων ΜΔΝ.

Οι προθεσμίες μπορούν να παρατείνονται για διάστημα μέχρι δώδεκα (12) μήνες, εφόσον ο κάτοχος Βεβαίωσης δηλώσει εγγράφως στη ΡΑΕ και στον αρμόδιο Διαχειριστή την πρόθεσή του να ολοκληρώσει το έργο και καταβάλλει το Τέλος Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης, το οποίο ορίζεται σε χίλια (1000) ευρώ ανά μεγαβάτ (MW) Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής για κάθε μήνα παράτασης (άρθρο 31 § 1 του Ν. 4951/2022).

Για σταθμούς με οριστικές προσφορές σύνδεσης από την 01.09.2022, οι οποίοι έχουν επιλεγεί σε διαγωνιστική διαδικασία, δεν ισχύουν οι ως άνω προθεσμίες αλλά οι προθεσμίες που ορίζονται στην απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας του άρθρου 7 § 3 του ν. 4414/2016 (άρθρο 31 § 7 του Ν. 4951/2022).

Επιπλέον, η Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής παύει αυτοδικαίως να ισχύει στις ακόλουθες περιπτώσεις (άρθρο 31 § 2 του Ν. 4951/2022):

  • Εάν, μέχρι την ημερομηνία λήξης της Άδειας Εγκατάστασης, δεν έχει υποβληθεί από τον κάτοχο του σταθμού Δήλωση Ετοιμότητας προς τον αρμόδιο Διαχειριστή ή αίτηση προς την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή για τη χορήγηση Άδειας Λειτουργίας.
  • Εάν στον ενδιαφερόμενο έχει χορηγηθεί Οριστική Προσφορά Σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή και δεν έχει γίνει αποδεκτή από τον ενδιαφερόμενο, εντός της τεθείσας χρονικής προθεσμίας ή αυτός δεν έχει αιτηθεί τη διατήρηση της εγγυητικής επιστολής, που είναι κατατεθειμένη στον αρμόδιο Διαχειριστή.
  • Εάν μετά τη γνωστοποίηση της αδυναμίας σύνδεσης ο ενδιαφερόμενος είτε: (α) δεν έχει αιτηθεί τη διατήρηση της σχετικής αίτησης για να λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης είτε (β) υποβάλλει σχετικό αίτημα για την επιστροφή της εγγυητικής επιστολής.

Για την παύση ισχύος της Άδειας Παραγωγής ή της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, δεν απαιτείται η έκδοση διαπιστωτικής πράξης. Η παύση ισχύος αποτυπώνεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο και στο γεωπληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ, ενημερώνεται ο αρμόδιος Διαχειριστής και αποδεσμεύεται: (α) η έκταση, η οποία είχε δηλωθεί ως θέση εγκατάστασης του σταθμού αυτού, και (β) ο δεσμευθείς ηλεκτρικός χώρος για το εν λόγω έργο (άρθρο 31 § 3 του Ν. 4951/2022).

Σε περίπτωση παύσης ισχύος της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων κατά τα ανωτέρω, παύουν να ισχύουν όλες οι άδειες που έχουν εκδοθεί για τον σταθμό, ιδίως Αποφάσεις Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, πράξεις που προβλέπονται στη δασική νομοθεσία, Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης και Άδειες Εγκατάστασης (άρθρο 31 § 4 του Ν. 4951/2022).

Στο πλαίσιο της διασφάλισης υλοποίησης των έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και για τη διευκόλυνση του ελέγχου τήρησης των προθεσμιών της Ά & ΄Β Φάσης Αδειοδότησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Άρθρο 12 του Ν.4685/2020 & στο Άρθρο 31 του N 4951/2022, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας («ΡΑΕ») έχει εκδώσει σχετικό υπόδειγμα δελτίου προόδου Βεβαίωσης Παραγωγού.

Τέλη Δέσμευσης για Σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Ο κάτοχος σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που διαθέτει Άδεια Παραγωγής ή Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή εξαιρούμενου σταθμού, έχει την υποχρέωση για την πληρωμή του Τέλους Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης και του Τέλους Παράτασης Εγκατάστασης και Δέσμευσης Ηλεκτρικού Χώρου στις εξής περιπτώσεις (άρθρο 32 § 3 του Ν. 4951/2022):

  • Παράτασης της διάρκειας ισχύος της Άδειας Εγκατάστασης της παρ. 4 του άρθρου 19.
  • Παράτασης της διάρκειας ισχύος της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, μετά την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς και πριν την έκδοση της Άδειας Εγκατάστασης της παρ. 1 του άρθρου 31.
  • Παράτασης της διάρκειας ισχύος της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για τους εξαιρούμενους σταθμούς της παρ. 4 του άρθρου 33.

Η καταβολή των τελών λαμβάνει χώρα μέσω του Συστήματος Πληρωμών Τέλους της ΔΑΠΕΕΠ. Το Σύστημα Πληρωμών Τέλους εκδίδει βεβαίωση καταβολής του τέλους (άρθρο 32 § 1 και 5 του Ν. 4951/2022).

Ρύθμιση Εξαιρούμενων Σταθμών

Ο Ν. 4951/2006 υπάγει ορισμένες κατηγορίες σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλή ισχύ σε ειδικό ευνοϊκότερο καθεστώς αδειοδότησης με σκοπό την προώθηση της εγκατάστασής τους.

Ως εξαιρούμενοι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ορίζονται οι εξής (άρθρο 33 § 1του Ν. 4951/2022):

  • Γεωθερμικοί σταθμοί, σταθμοί βιομάζας, βιοαερίου και βιορευστών, φωτοβολταϊκοί σταθμοί, ηλιοθερμικοί σταθμοί, σταθμοί ΣΗΘΥΑ και μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί με μέγιστη ισχύ παραγωγής μικρότερη ή ίση του ενός (1) μεγαβάτ (MW).
  • Αιολικές εγκαταστάσεις, με μέγιστη ισχύ παραγωγής μικρότερη ή ίση των εξήντα κιλοβάτ (60 kW).
  • Σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με μέγιστη ισχύ παραγωγής έως πέντε μεγαβάτ (5 MW), οι οποίοι εγκαθίστανται από εκπαιδευτικούς ή ερευνητικούς φορείς του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, για όσο χρόνο οι σταθμοί αυτοί λειτουργούν αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς ή ερευνητικούς σκοπούς, από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.), για όσο χρόνο οι σταθμοί αυτοί λειτουργούν για τη διενέργεια πιστοποιήσεων ή μετρήσεων, καθώς και από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την προμήθεια και εγκατάσταση των οποίων αναλαμβάνει για λογαριασμό τους το Κ.Α.Π.Ε. στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων με αυτούς,
  • Αυτόνομοι σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, οι οποίοι δεν συνδέονται στο Σύστημα ή στο Δίκτυο, με μέγιστη ισχύ παραγωγής μικρότερη ή ίση των πέντε μεγαβάτ (5 MW), χωρίς δυνατότητα τροποποίησης της αυτόνομης λειτουργίας τους. Τα πρόσωπα που έχουν την ευθύνη της λειτουργίας των σταθμών αυτών, υποχρεούνται, πριν εγκαταστήσουν τους σταθμούς, να ενημερώνουν τον αρμόδιο Διαχειριστή για τη θέση, την ισχύ και την τεχνολογία των σταθμών.
  • Σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που εγκαθίστανται από αυτοπαραγωγούς, είτε σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006 είτε που δεν διοχετεύουν πλεόνασμα της παραγόμενης ενέργειας στο Δίκτυο ή το Σύστημα.
  • Λοιποί σταθμοί, που δεν εμπίπτουν στις προηγούμενες περιπτώσεις, με μέγιστη ισχύ παραγωγής μικρότερη ή ίση των πενήντα κιλοβάτ (50 ΚW), εφόσον οι σταθμοί αυτοί χρησιμοποιούν ενέργεια ΑΠΕ.
  • Σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με μέγιστη ισχύ έγχυσης μικρότερη του ενός μεγαβάτ (1 MW),
  • Σταθμοί παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με ενσωματωμένη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, με ή χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από το δίκτυο, με μέγιστη ισχύ παραγωγής μικρότερη ή ίση του ενός μεγαβάτ (1) MW.

Για τους εξαιρούμενους σταθμούς ισχύουν οι ακόλουθες ευνοϊκές ρυθμίσεις σε σχέση με τις υποχρεώσεις αδειοδότησης (άρθρο 33 § 1-5, 34 και 38 του Ν. 4951/2022):

  • Απαλλαγή από την υποχρέωση για την έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων.
  • Απαλλαγή από την υποχρέωση για την έκδοση Αδειών Εγκατάστασης και Λειτουργίας.
  • Δικαίωμα μη έγχυσης ενέργειας προς το Δίκτυο ή το Σύστημα για σταθμούς αυτοπαραγωγής.
  • Απλή γνωστοποίηση και ευνοϊκές ρυθμίσεις για τη σύνδεση στο Δίκτυο για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με ισχύ μέχρι 50 kW, σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στα ΜΔΝ με ισχύ μέχρι 10 kW και αιολικούς σταθμούς με ισχύ μέχρι 20 kW με σύστημα αποθήκευσης.

Οι εξαιρούμενοι σταθμοί υπόκεινται περαιτέρω στις εξής ειδικότερες ρυθμίσεις:

  • Υποχρέωση ανάρτησης των πολυγώνων των σταθμών τους στη γεωπληροφοριακή πλατφόρμα της ΡΑΕ, μετά από την οποία τους χορηγείται Βεβαίωση Καταχώρησης Πολυγώνου Εξαιρούμενου Σταθμού και δύνανται να καταρτίσουν σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης με την ΔΑΠΕΕΠ.
  • Μεταβίβαση του σταθμού πριν από την έναρξη της λειτουργίας του, μόνο εφόσον έχει συναφθεί Σύμβαση Σύνδεσης με τον αρμόδιο Διαχειριστή.

Οι κάτοχοι εν λειτουργία εξαιρούμενων σταθμών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., αναρτούν μέχρι την 30ή Νοεμβρίου 2022 τα πολύγωνα των σταθμών τους, στη γεωπληροφοριακή πλατφόρμα της ΡΑΕ. Σε περίπτωση μη προσκόμισης της ανωτέρω Βεβαίωσης, αναστέλλεται η καταβολή αποζημίωσης ή η λειτουργική ενίσχυση στο πλαίσιο των σχετικών συμβάσεων με τη ΔΑΠΕΕΠ ή την ΔΕΔΔΗΕ για τα Μη Διασυνδεμένα Νησιά (άρθρο 54 § 9 του Ν. 4951/2022).

Ο Διαχειριστής του Συστήματος, για τεχνικούς λόγους, προς τον σκοπό της βέλτιστης αξιοποίησης των υποδομών Συστήματος και Δικτύου και για τη μεγιστοποίηση της δυνατότητας απορρόφησης ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ καθώς και για λόγους που σχετίζονται με την εφαρμογή των κριτηρίων προτεραιότητας, δύναται να χορηγεί σε εξαιρούμενους σταθμούς Οριστική Προσφορά Σύνδεσης με μειωμένη τελική εγκατεστημένη ισχύ έναντι της αναγραφόμενης στην άδεια παραγωγής, στη Βεβαίωση Παραγωγού ή στη Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή στην αίτηση χορήγησης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης (άρθρο 89 § 2 του Ν. 4951/2022).

Αδειοδότηση και Λειτουργία Δραστηριότητας Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας

Με το Μέρος Γ’ (άρθρα 59-78) του Ν. 4951/2022 ενσωματώνονται οι διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της τροποποίησης των σχετικών διατάξεων των Νόμων 4001/2011 και 4067/2012.

Έτσι, ως αποθήκευση ορίζεται η αναβολή της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας σε χρονική στιγμή μεταγενέστερη της παραγωγής της, με τη μετατροπή της σε μορφή ενέργειας που μπορεί να αποθηκευτεί, η αποθήκευση της εν λόγω ενέργειας και η μεταγενέστερη εκ νέου μετατροπή της εν λόγω ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ εντάσσεται πλέον στις δραστηριότητες ηλεκτρικής ενέργειας, υπόκειται σε άδεια η οποία χορηγείται από τη ΡΑΕ κατά τα άρθρα 132Ε έως 132Ζ και τον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης του άρθρου 135A του Ν. 4001/2011 (άρθρο 2 § 3 ιγ’, λδ’ και λε’ του Ν. 4001/2011).

Πιο συγκεκριμένα, η δραστηριότητα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέπεται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή τα οποία έχουν νομίμως εξαιρεθεί από την υποχρέωση αυτή, όπως σταθμούς αποθήκευσης ισχύος έγχυσης μικρότερης του ενός μεγαβάτ (1 MW) (άρθρο 132Ε § 2 του Ν. 4001/2011). Η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χορηγείται από τη ΡΑΕ για χρονικό διάστημα έως και είκοσι πέντε (25) ετών και μπορεί να παραταθεί για ίσο χρόνο με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στον παρόντα και στον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης. Ειδικά για τους σταθμούς αποθήκευσης τεχνολογίας αντλησιοταμίευσης, η αδεια αποθήκευσης χορηγείται για χρονικό διάστημα έως και τριάντα πέντε (35) ετών (άρθρο 132Ε § 3 του Ν. 4001/2011). Η Ρ.Α.Ε. τηρεί Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Η.Μ.ΑΠ.Η.Ε.) µέσω του οποίου εκδίδονται οι άδειες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και στο οποίο καταχωρούνται τα κατωτέρω στοιχεία, αιτήσεις, διαδικασίες και λεπτομέρειες, όπως εξειδικεύονται στον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης (άρθρο 132Ε § 4 του Ν. 4001/2011).

Εντός τριών (3) μηνών από την ανάρτηση από την ΡΑΕ σχετικού καταλόγου, κάτοχοι εν ισχύ αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας υποβάλλουν τα έγγραφα της περ. (α) της παρ. 1 του άρθρου 132ΣΤ για την έκδοση αντίστοιχων αδειών αποθήκευσης με βάση τον νέο Νόμο, άλλως οι σχετικές άδειες ανακαλούνται (άρθρο 132Η § 2 και 4 του Ν. 4001/2011).

Αντιστοίχως, κάτοχοι εν ισχύ Βεβαιώσεων Παραγωγού ή Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων ή Αδειών Παραγωγής ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που επιθυμούν την ενσωμάτωση αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή τη δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται ή δεν απορροφάται από το σύστημα μεταφοράς ή το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, δύνανται να ακολουθούν τη διαδικασία του άρθρου 42 του Ν. 4951/2022 για τη ριζική ανανέωση των σταθμών και την εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και την αντίστοιχη τροποποίηση της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή της Άδειας Παραγωγής.

Εγγυήσεις Προέλευσης

Με τα άρθρα 125 επ. του Ν. 4951/2022 ενσωματώνεται το άρθρο 19 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 με την αντίστοιχη τροποποίηση των σχετικών διατάξεων του Ν. 3468/2006 για τις εγγυήσεις προέλευσης.

Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ότι η προέλευση της ενέργειας που παράγεται από εγκαταστάσεις σταθμών παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, και οι οποίοι λειτουργούν νόμιμα, αποδεικνύεται αποκλειστικά και μόνο με τις Εγγυήσεις Προέλευσης (άρθρο 15 § 1 του Ν. 3468/2006). Ως Εγγύηση Προέλευσης (ΕΠ) ορίζεται το ηλεκτρονικό έγγραφο το οποίο εκδίδεται από την ΔΑΠΕΕΠ και πιστοποιεί στους τελικούς καταναλωτές το μερίδιο ή την ποσότητα ενέργειας που έχει παραχθεί σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Εγγυήσεις Προέλευσης δύναται να εκδίδονται και για ενέργεια που παράγεται από άλλες πηγές ενέργειας (άρθρο 2 § 10 του Ν. 3468/2006).

Κάθε Εγγύηση Προέλευσης αντιστοιχεί σε τυποποιημένη ενέργεια μίας μεγαβατώρας (1 MWh), η οποία αποτελεί την ελάχιστη μονάδα παραγόμενης ενέργειας για τους σκοπούς του παρόντος. Δεν επιτρέπεται να εκδίδονται περισσότερες από μία Εγγυήσεις Προέλευσης για κάθε μονάδα παραγόμενης ενέργειας (άρθρο 15 § 2 του Ν. 3468/2006).

Υπέρ της ΔΑΠΕΕΠ εκδίδονται οι Εγγυήσεις Προέλευσης για την ενέργεια που παράγεται από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που έχουν τεθεί σε λειτουργία είτε πριν την 1η Ιανουαρίου 2021, εξαιρουμένων των μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών, είτε μετά την 1η Ιανουαρίου 2021 και οι οποίοι έχουν λάβει ή λαμβάνουν λειτουργική ενίσχυση, μέχρι τη λήξη της σχετικής Λειτουργικής Ενίσχυσης. Αντιθέτως, υπέρ του παραγωγού εκδίδονται οι Εγγυήσεις Προέλευσης για την ενέργεια που παράγεται από μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς και από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που Σταθμούς που έχουν λάβει ή λαμβάνουν μόνο επενδυτική ενίσχυση ή δεν έχουν λάβει ή δεν λαμβάνουν επενδυτική ή/και λειτουργική ενίσχυση. Για τους αυτοπαραγωγούς, οι Εγγυήσεις Προέλευσης για την ενέργεια που εγχέεται στο σύστημα μεταφοράς ή στο δίκτυο διανομής ή ηλεκτρικής ενέργειας, εκδίδονται υπέρ του Φορέα Έκδοσης ή του αυτοπαραγωγού σύμφωνα με την παρ. 4, ενώ για το υπόλοιπο της ενέργειας, οι Εγγυήσεις προέλευσης εκδίδονται υπέρ του αυτοπαραγωγού (άρθρο 15 § 4-5 του Ν. 3468/2006).

Φορέας Έκδοσης των Εγγυήσεων Προέλευσης ορίζεται η ΔΑΠΕΕΠ, ενώ ως Φορέας Ελέγχου του Συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης η ΡΑΕ (άρθρο 16 § 2 του Ν. 3468/2006 και 3 ΥΠΕΝ/Δ ΑΠΕΕΚ/81331/3661/2022). Για τη λειτουργία του συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης και τη διασφάλισή του, ο Φορέας Έκδοσης τηρεί Πληροφοριακό Σύστημα Εγγυήσεων Προέλευσης, το οποίο περιλαμβάνει το Μητρώο Εγκαταστάσεων και το Μητρώο Εγγυήσεων Προέλευσης (άρθρο 18 § 4 του Ν. 3468/2006 και 4 ΥΠΕΝ/Δ ΑΠΕΕΚ/81331/3661/2022).

Οι Εγγυήσεις προέλευσης υπέρ του Φορέα Έκδοσης μεταβιβάζονται στους ενδιαφερόμενους μέσω δημοπρασιών. Η οργάνωση και διεξαγωγή των ανωτέρω δημοπρασιών διενεργείται σύμφωνα με τον Κανονισμό Δημοπρασιών Εγγυήσεων Προέλευσης (άρθρο 18Α § 2 του Ν. 3468/2006). Συγκεκριμένα, η μεταβίβαση Εγγυήσεων Προέλευσης γίνεται ηλεκτρονικά και είναι δυνατή μόνο μεταξύ Λογαριασμών Εγγυήσεων Προέλευσης που τηρούνται στο ίδιο Μητρώο Εγγυήσεων Προέλευσης ή μεταξύ Λογαριασμών Εγγυήσεων Προέλευσης που τηρούνται σε διαφορετικά Μητρώα Εγγυήσεων Προέλευσης εφόσον ο Φορέας Έκδοσης στην αρμοδιότητα του οποίου εμπίπτει η λειτουργία του Μητρώου Εγγυήσεων Προέλευσης έχει οριστεί από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή από τρίτη χώρα και η ηλεκτρονική μεταβίβαση είναι εφικτή (άρθρο 10 ΥΠΕΝ/Δ ΑΠΕΕΚ/81331/3661/2022).

Δημοσιεύθηκε στη Νέα